
Thaum kuv qhib kuv lub tuam txhab lag luam online ua ntej, kuv xav tias kuv twb npaj tas lawm. Kuv muaj cov khoom zoo, kuv muaj cov duab cia, thiab kuv paub seb yuav ua li cas muab khoom kho. Tab sis, thaum kuv tau qhov chaw nyob virtual ib txwm hais tias “Congratulations on your new store!”, kuv tig tuaj xyuas kuv tus kheej hauv lub koob yees duab. Kuv xav hais tias, “Kuv yog tus ua lag luam vam meej tiag tiag los? Kuv puas muaj peev xwm? Vim li cas lwm tus yuav muas kuv cov khoom?”
Kuv nco qab hnub uas kuv tau txais kuv qhov khoom online ua ntej. Rau ib pliag, kuv zoo siab heev. Tom qab ntawd, ib tug kev tshoov siab dhau los: “Yog kuv khoom tsis zoo, neeg yuav hais li cas? Yog kuv tsis paub teb lis cas lawm? Kuv puas yog ua rau kuv cov neeg txiv neej txoj kev ncaj ncees?” Kuv xav tshem tawm qhov khoom tag nrho. Kev tshoov siab no yog kuv tus yeeb nkaum nrog kuv nyob ib ncig ntawm ntau xyoo.
Kuv tsis yog tib leej xwb. Ntawm peb cov Hmoob ua lag luam vam meej, qhov kev xav no nws nyob nyuaj quaj nyuaj ntso. Nws tsis yog vim peb tsis muaj peev xwm, tab sis vim ntau yam uas peb coj los ntawm peb txoj kev ncaj ncees, peb zaj lug, thiab peb lub koob tsheej.
Kev Tshoov Siab Yog Dab Tsi Tiag Tiag?
Kev tshoov siab los ntawm cov Hmoob ua lag luam vam meej yog ib hom kev xav tsis ntseeg tau koj tus kheej (self-doubt) uas ua rau koj tsis kam lees paub koj qhov tseem ceeb thiab kev ua lag luam tiav. Nws yog thaum koj xav hais tias koj twb ua tsis tau qhov tsim nyog, ua rau koj ntshai tias hnub twg lwm tus yuav pom tias koj tsis muaj peev xwm tiag tiag.
Txoj kev xav no tshwm sim rau ntau tus ua lag luam. Txawm hais tias lawv pom kev ua tiav, lawv tseem xav hais tias lawv ua tsis zoo los sis lawv ua tiav vim luag muab pab. Nws tsis yog kev txaj muag; nws yog kev tsis muaj kev ntseeg siab rau koj tus kheej.
Vim Li Cas Kev Tshoov Siab Nyob Nyuaj Rau Peb Cov Hmoob Ua Lag Luam?
Peb cov Hmoob ua lag luam vam meej muaj ntau qhov tsis tawm uas ua rau peb tig mus xyuas peb tus kheej:
- Kev Txoj Kev Cia: Peb cov coj kev cai. Peb yeej coj los ntawm ib lub neej uas hais txog kev ua haujlwm zoo, kev ncaj ncees, thiab kev tswj hwm. Thaum peb pib ua lag luam vam meej, peb yuav xav txog cov neeg ua lag luam loj uas muaj ntau lub tswv yim. Qhov no ua rau peb xav tias peb tsis sib xws. Peb xav hais tias, “Kuv yog ib tug neeg ua liaj ua teb, kuv yuav ua lag luam li cas?”
- Kev Tsis Muaj Zog: Kev tsis muaj kev kawm. Ntau tus peb hauv Hmoob peb tsis tau muaj cov kev kawm ntawv txog kev ua lag luam. Peb kawm txoj hauv kev. Qhov no ua rau peb xav tias peb tsis paub txog kev ua lag luam xws li lwm tus uas tau kawm.
- Kev Tsis Muaj Tus Neeg Ua Si: Kev tsis muaj kev sib pab. Hauv peb lub zej zog, peb muaj kev sib pab. Tabsis thaum peb ua lag luam vam meej, ntau lub sij hawm peb ua ke rau peb tus kheej. Peb tsis muaj ntau tus pab ua lag luam xws li hauv lwm haiv neeg. Peb xav hais tias peb yuav ua li cas xwb.
- Kev Tshuaj Xyuas: Kev tshuaj xyuas los ntawm lwm tus. Thaum peb pib ua lag luam, cov neeg nyob zej zog yuav hais qee yam uas ua rau peb tig mus xyuas peb tus kheej. Lawv yuav hais tias, “Ua lag luam ua li cas? Mus ua liaj ua teb zoo dua.” Los sis, “Cov Hmoob peb tsis yog ua lag luam.” Cov lus no ua rau peb xav tias peb ua txhaum.
Cov Cim ntawm Kev Tshoov Siab
Koj puas muaj cov cim no? Kev tshoov siab tuaj yeem qhia tau ntau yam:
- Koj xav hais tias koj ua tiav vim koj muaj huab cua: Koj xav hais tias koj ua tiav vim koj muaj cwj pwm los sis vim koj nyob ntawm lub sij hawm zoo. Koj tsis lees paub koj tus kheej.
- Koj ntshai kev praise: Koj ntshai tias hnub twg lwm tus yuav pom tias koj tsis paub ua lag luam. Koj ntshai tias lawv yuav pom koj qhov tsis kam.
- Koj tso cai rau koj tus kheej: Thaum koj tau kev praise, koj hais tias “Nws tsis yog vim kuv ua zoo.” Koj hais tias “Nws yog vim kuv muaj tus pab.” Koj tsis kam lees paub koj tus kheej.
- Koj tig mus xyuas koj qhov ua tiav: Koj xav txog koj qhov ua tiav ua qhov tsis tsim nyog. Koj xav hais tias “Nws tsis yog ib yam dab tsi.”
- Koj ua siab ntev: Koj xav kom koj ua lag luam zoo dua thiab ntshai tias koj ua tsis tau zoo. Koj xav txog qhov tsis muaj peev xwm ua tsis kom koj pom qhov ua tau zoo.
Kev Tshoov Siab thiab Kev Ua Lag Luam Hmoob: Ib Lub Duab Sib Tw
Kev Xav Hmoob (Cultural Factor) | Yuav Ua Li Cas Kev Tshoov Siab Tshwm Sim | Kev Ua Lag Luam Vam Meem (Business Reality) |
---|---|---|
Kev ncaj ncees (Respect for authority) | Tsis kam hais qhov tseem ceeb, ntshai tsis ncaj nces rau cov neeg ua lag luam loj, xav tias tsis muaj peev xwm sib xws. | Yuav tsum muaj kev ntseeg siab thiab qhia koj tus kheej kom pom tseeb hauv kev ua lag luam. |
Kev tswj hwm (Humility) | Tsis kam lees paub qhov ua tiav, xav hais tias kev lees paub yog kev faib tawm. | Kev ua lag luam xav kom tiav yuav tsum muaj kev lees paub thiab qhia koj tus kheej. |
Kev tsis muaj kev kawm ntawv (Lack of formal business education) | Xav tias tsis paub txog kev ua lag luam xws li lwm tus, xav tias tsis muaj peev xwm. | Ntau tus ua lag luam vam meej tseem ceeb kawm txoj hauv kev; kev kawm ntawv tsuas yog ib qho nkag xwb. |
Kev sib pab hauv zej zog (Community reliance) | Thaum ua ke rau koj tus kheej, xav tias tsis muaj tus neeg pab, xav tias ua txhaum. | Ua lag luam vam meej yuav tsum muaj kev ua ke rau koj tus kheej thiab kev ntseeg siab. |
Kev tshuaj xyuas los ntawm zej zog (Community pressure) | Thaum tsis tau txoj kev pab ntawm zej zog, xav tias ua txhaum, xav tias tsis yog txoj kev. | Kev ua lag luam vam meej yuav tsum coj mus rau sab nraud thiab nrhiav cov neeg xav pom zoo. |
Txoj Kev Ua Kev Tshoov Siab Kom Qis
Kev tshoov siab tsis yog qhov yuav ploj tau, tab sis peb yuav ua li cas kom nws tsis tuaj cuam tshuam peb lub neej? Ntawm no yog qee txoj kev ua:
- Hais kom pom: Thaum koj pom tias koj pib xav txog kev tshoov siab, hais rau koj tus kheej hais tias “Ua ntej, kuv yog xav txog kev tshoov siab.” Qhov no ua rau koj pom tias nws tsis yog tej yam tiag. Nws tsuas yog koj txoj kev xav xwb.
- Sau cov ua tiav: Muab ib phau ntawv thiab sau txog txhua qhov ua tiav uas koj tau ua, txawm yog qhov me me. Thaum koj xav tias koj tsis ua tau dab tsi, nyeem cov ntawv no. Nws yuav ua rau koj nco qab txog koj qhov ua tau zoo.
- Hais kom qhia: Qhia txog koj kev tshoov siab rau lwm tus ua lag luam xws li koj. Thaum koj hnov tias lwm tus tseem muaj kev tshoov siab, koj yuav pom tias koj tsis yog tib leej. Kev sib pab no yuav pab tau.
- Xav txog koj cov neeg pab: Xyuas koj cov neeg uas pab koj. Koj puas muaj tus pab? Koj puas muaj cov phooj ywg? Koj puas muaj cov neeg muas khoom? Lawv txhua tus pom tias koj muaj peev xwm. Nrog lawv tham.
- Kawm ntxiv: Kev tshoov siab tuaj yeem vim koj tsis paub. Kev kawm ntxiv yuav pab koj kom muaj kev ntseeg siab. Kawm txog kev ua lag luam hauv online, nyeem phau ntawv, los sis mus koom cov koom haum ua lag luam. Lub Koom Haum Ua Lag Luam Hmoob tuaj yeem muab kev pab.
- Xav txog koj lub tswv yim: Koj muaj koj lub tswv yim uas lwm tus tsis muaj. Koj paub txog koj cov neeg Hmoob. Koj paub txog koj cov khoom. Qhov no yog koj lub tswv yim. Xav txog qhov no.
- Txiav txim siab tias yuav ua lag luam: Kev tshoov siab yuav tsis ploj. Peb yuav tsum txiav txim siab tias peb yuav ua lag luam txawm tias peb tshoov siab. Thaum peb txiav txim siab, peb yuav ua tau.
Teb Cov Lus Nug (FAQ)
Q: Kev tshoov siab puas yog qhov tib si xwb rau kev txaj muag?
A: Tsis yog. Kev txaj muag yog kev tsis ntseeg tau koj tus kheej tiag tiag. Kev tshoov siab yog thaum koj muaj peev xwm tiag tab sis koj tsis ntseeg tau koj tus kheej. Koj xav hais tias koj tsis muaj peev xwm xwb.
Q: Kuv puas yuav khaws cia kev tshoov siab?
A: Kev tshoov siab tsis yog ib qho zoo. Nws ua rau koj tsis kam ua dab tsi, ua rau koj ntshai, thiab ua rau koj tsis lees paub koj tus kheej. Nws ua rau koj lub lag luam tsis tsim. Yuav tsum kawm kom nws qis.
Q: Vim li cas kev tshoov siab tshwm sim rau cov ua lag luam ua tiav?
A: Vim lawv tseem xav kom zoo dua. Lawv xav kom lawv lub lag luam tsim nyog dua. Kev xav no ua rau lawv tig mus xyuas lawv qhov ua tiav thiab xav tias lawv tsis ua tau zoo. Nws tsis hais tias lawv tsis ua tiav.
Q: Kuv yuav ua li cas pab kuv tus phooj ywg ua lag luam uas muaj kev tshoov siab?
A: Pab lawv kom pom lawv qhov ua tiav. Qhia lawv hais tias lawv ua tau zoo. Thaum lawv hais tias “Kuv ua tiav vim kuv muaj huab cua,” hais rau lawv hais tias “Ntawm qhov twg koj muaj huab cua? Vim koj ua zoo thiab koj muaj peev xwm.” Kev pab no yuav tsim nyog.
Xaus: Koj Yog Tus Ua Lag Luam Vam Meej Tiag Tiag
Peb cov Hmoob peb muaj peb txoj kev ncaj ncees, peb muaj peb lub zej zog, thiab peb muaj peb zaj lug. Qhov no tsis yog peb qhov tsis muaj peev xwm; nws yog peb lub tswv yim. Kev tshoov siab yog ib qho kev xav uas tuaj yeem cuam tshuam peb, tab sis nws tsis tuaj yeem kho peb.
Thaum koj pib ua lag luam, koj tsis yog tib leej xwb. Ntawm no muaj ntau tus uas muaj kev tshoov siab. Tab sis, thaum koj txiav txim siab tias koj yuav ua lag luam, koj twb tsim nyog heev.
Cov neeg ua lag luam vam meej tseem ceeb tshaj yog cov uas txiav txim siab ua lag luam txawm lawv tshoov siab. Lawv paub tias kev tshoov siab tsis yog tej yam tiag. Lawv paub tias lawv muaj peev xwm.
Koj thiab! Koj muaj peev xwm. Koj muaj koj lub tswv yim. Koj muaj koj txoj kev. Kev tshoov siab yuav tuaj, tab sis koj yuav txiav txim siab tias koj yuav ua li cas. Koj yuav ua lag luam vam meej tiag tiag.
Daim Ntawv Qhia Ntxiv:
Yog xav paub ntxiv txog kev ua lag luam vam meej, mus kawm ntxiv ntawm Small Business Administration los sis SCORE cov nplooj ntawv. Kawm txog kev tswj hwm kev tshoov siab ntawm American Psychological Association.