
Thaum kuv pib ua hauj lwm thawj zaug, kuv xav tias kuv yuav muaj nyiaj ntau heev. Tiamsis tom qab tau txais kuv daim paycheck thawj zaug, kuv pom tias cov nyiaj ntawd ploj mus sai heev. Kuv tsis paub tias kuv siv nyiaj mus qhov twg, thiab thaum kawg ntawm lub hli, kuv yeej ib txwm tsis muaj nyiaj txaus. Qhov teeb meem loj tshaj plaws yog kuv tsis tau npaj nyiaj siv tus kheej. Yog koj kuj ntsib qhov teeb meem no, koj tsis nyob ib leeg xwb. Ntau tus neeg Hmoob thiab thoob plaws ntiaj teb ntsib qhov teeb meem no txhua hnub.
Kev npaj nyiaj siv tus kheej (personal budgeting) yog ib qho cuab yeej tseem ceeb heev uas yuav pab kom koj tswj tau koj cov nyiaj txiag kom zoo, txuag tau nyiaj, thiab muaj kev nyab xeeb nyiaj txiag rau yav tom ntej. Hauv tsab xov xwm no, kuv yuav qhia rau koj paub txhua yam uas koj yuav tsum paub txog kev npaj nyiaj siv rau txhua hli kom raug thiab ua tau zoo.
Vim Li Cas Kev Npaj Nyiaj Siv Thiaj Tseem Ceeb
Ntau tus neeg xav tias kev npaj nyiaj siv yog rau cov neeg uas tsis muaj nyiaj txaus xwb. Qhov tseeb mas tsis yog li ntawd. Txawm koj yog neeg nplua nuj los yog neeg pluag, kev npaj nyiaj siv yog ib qho tseem ceeb rau txhua tus neeg. Raws li cov kws tshawb fawb ntawm Consumer Financial Protection Bureau, cov neeg uas muaj kev npaj nyiaj siv zoo mas yeej muaj kev ntxhov siab txog nyiaj txiag tsawg dua thiab muaj peev xwm ua tau lawv cov hom phiaj hauv lub neej.
Thaum koj npaj nyiaj siv, koj paub meej tias koj cov nyiaj mus qhov twg. Koj yuav tsis xav tsis thoob tias vim li cas koj thiaj tsis muaj nyiaj thaum kawg ntawm lub hli. Ntxiv ntawd, kev npaj nyiaj siv pab kom koj txuag tau nyiaj rau cov xwm txheej ceev, npaj rau yav laus, thiab ua tau koj cov npau suav xws li yuav tsev, yuav tsheb, los yog mus ncig teb chaws.
Kuv nco ntsoov tias thaum kuv pib npaj nyiaj siv thawj zaug, kuv xav tias nws yuav nyuaj heev. Tiamsis tom qab kuv sim ua ob peb lub hli, kuv pom tias nws yooj yim dua qhov kuv xav. Qhov tseem ceeb tshaj plaws yog koj yuav tsum pib thiab ua kom tsis tu ncua.
Paub Koj Cov Nyiaj Tau Txhua Hli
Ua ntej koj yuav npaj nyiaj siv tau, koj yuav tsum paub meej tias koj muaj nyiaj npaum li cas txhua hli. Qhov no suav nrog tag nrho cov nyiaj uas koj tau txais, tsis yog tsuas yog koj cov nyiaj ua hauj lwm xwb. Koj cov nyiaj tau yuav suav nrog:
Koj cov nyiaj hli los ntawm koj txoj hauj lwm tseem ceeb yog qhov pib. Yog koj ua hauj lwm ob peb qhov chaw, koj yuav tsum suav tag nrho cov nyiaj ntawd ua ke. Qee tus neeg kuj muaj nyiaj tau los ntawm kev ua lag luam me me ntawm tsev, muag khoom online, los yog ua hauj lwm ib nrab sij hawm. Cov no tag nrho yuav tsum raug suav nrog hauv koj cov nyiaj tau.
Yog koj tau nyiaj los ntawm tsoom fwv xws li Social Security, disability benefits, los yog lwm yam kev pab, cov nyiaj ntawd kuj yog ib feem ntawm koj cov nyiaj tau. Qee tus neeg kuj tau nyiaj los ntawm kev xauj tsev, kev nqis peev, los yog lwm yam txiaj ntsig. Tag nrho cov nyiaj no yuav tsum raug suav ua ke kom koj paub meej tias koj muaj nyiaj npaum li cas los npaj.
Raws li National Endowment for Financial Education, qhov tseem ceeb tshaj plaws yog siv tus lej nruab nrab yog koj cov nyiaj tau sib txawv txhua hli. Piv txwv li, yog koj ua hauj lwm uas tau nyiaj raws li teev (hourly), koj cov nyiaj yuav txawv txhua lub hli. Hauv qhov xwm txheej no, nws yog qhov zoo tshaj plaws uas yuav siv tus lej tsawg tshaj plaws los yog nruab nrab kom koj tsis txhob npaj siv nyiaj ntau tshaj qhov koj muaj.
Sau Koj Cov Nqi Siv Txhua Hli
Tom qab koj paub koj cov nyiaj tau tag lawm, kauj ruam tom ntej yog sau tag nrho cov nyiaj uas koj siv txhua hli. Qhov no yog ib feem tseem ceeb tshaj plaws ntawm kev npaj nyiaj siv vim tias ntau tus neeg tsis paub tias lawv siv nyiaj ntau npaum li cas tiag tiag.
Koj cov nqi siv txhua hli muaj ob hom: cov nqi tseem ceeb thiab cov nqi tsis tseem ceeb. Cov nqi tseem ceeb yog cov uas koj yuav tsum tau them txhua hli kom koj thiab koj tsev neeg muaj sia nyob thiab muaj chaw nyob. Cov no suav nrog koj cov nqi tsev los yog mortgage, nqi hluav taws xob thiab dej, nqi mov noj, nqi tsheb thiab roj, nqi kho mob thiab tshuaj, thiab lwm yam nqi uas koj yuav tsum tau them.
Cov nqi tsis tseem ceeb yog cov nyiaj uas koj siv rau tej yam uas koj xav tau tiamsis tsis yog tej yam uas koj yuav tsum tau muaj. Piv txwv li, nqi mus noj mov sab nraud, nqi saib movie, nqi yuav khaub ncaws tshiab, nqi mus ncig ua si, thiab lwm yam kev lom zem. Cov nqi no tseem ceeb thiab ua rau lub neej zoo siab, tiamsis lawv tsis yog tej yam uas koj yuav tsum tau muaj txhua hnub.
Kuv pom zoo kom koj sau txhua yam uas koj siv rau peb lub hli kom koj paub meej tias koj siv nyiaj li cas. Koj yuav xav tsis thoob tias koj siv nyiaj ntau npaum li cas rau tej yam me me xws li kas fes txhua tag kis los yog noj mov sab nraud. Raws li cov kws tshawb fawb ntawm Federal Trade Commission, cov neeg feem coob siv nyiaj ntau tshaj qhov lawv xav rau cov nqi me me uas lawv tsis nco qab.
Txoj Kev Npaj Nyiaj Siv 50/30/20
Muaj ntau txoj kev npaj nyiaj siv, tiamsis ib txoj kev uas yooj yim thiab siv tau zoo yog txoj kev 50/30/20. Txoj kev no yog tsim los ntawm Senator Elizabeth Warren thiab nws tus ntxhais Amelia Warren Tyagi hauv lawv phau ntawv “All Your Worth: The Ultimate Lifetime Money Plan.” Txoj kev no qhia kom koj faib koj cov nyiaj tau ua peb feem:
Tsib caug feem pua ntawm koj cov nyiaj tau yuav tsum mus rau koj cov nqi tseem ceeb. Qhov no suav nrog koj cov nqi tsev, nqi mov, nqi tsheb, nqi hluav taws xob, thiab lwm yam nqi uas koj yuav tsum tau them txhua hli. Yog koj cov nqi tseem ceeb ntau tshaj tsib caug feem pua, koj yuav tsum nrhiav txoj hauv kev los txo cov nqi ntawd. Piv txwv li, koj yuav tau nrhiav tsev pheej yig dua los yog txo koj cov nqi hluav taws xob.
Peb caug feem pua ntawm koj cov nyiaj tau yuav tsum mus rau koj cov nyiaj siv uas koj xav tau tiamsis tsis tseem ceeb heev. Qhov no suav nrog kev lom zem, mus noj mov sab nraud, yuav khaub ncaws tshiab, mus saib movie, thiab lwm yam kev ua si. Cov nyiaj no yog rau kom koj lub neej zoo siab thiab txaus siab, tiamsis koj yuav tsum tswj kom nws tsis dhau peb caug feem pua.
Nees nkaum feem pua ntawm koj cov nyiaj tau yuav tsum mus rau kev txuag nyiaj thiab them nuj nqis. Qhov no suav nrog kev txuag nyiaj rau yav tom ntej, kev nqis peev, kev them credit card, kev them tsheb, thiab lwm yam nuj nqis. Cov nyiaj txuag no tseem ceeb heev vim nws yog koj txoj kev nyab xeeb nyiaj txiag rau yav tom ntej.
Raws li Financial Industry Regulatory Authority, txoj kev 50/30/20 no yooj yim siv thiab pab tau ntau tus neeg tswj lawv cov nyiaj txiag kom zoo. Tiamsis nws tseem ceeb uas yuav tsum nco ntsoov tias txoj kev no yog qhov pib xwb. Koj yuav tau hloov nws kom haum rau koj tus kheej.
Xaiv Txoj Kev Npaj Nyiaj Siv Uas Haum Rau Koj
Txawm hais tias txoj kev 50/30/20 zoo heev, nws tsis yog txoj kev nkaus xwb. Muaj ntau txoj kev npaj nyiaj siv uas koj yuav xaiv tau. Qhov tseem ceeb tshaj plaws yog nrhiav txoj kev uas haum rau koj thiab koj tsev neeg.
Qee tus neeg nyiam siv txoj kev zero-based budgeting. Txoj kev no qhia kom koj muab txhua nyiaj daus las uas koj tau txais mus rau ib qho hauj lwm twg. Qhov no txhais tau tias thaum kawg ntawm lub hli, koj yuav tsum muaj xoom nyiag daus las uas tsis muaj hauj lwm. Tag nrho cov nyiaj yuav tsum tau raug npaj tseg rau tej yam xws li nqi tsev, mov noj, kev txuag, kev lom zem, thiab lwm yam.
Lwm txoj kev yog txoj kev envelope budgeting. Txoj kev no qhia kom koj muab koj cov nyiaj faib mus rau ntau lub hnab ntawv (envelopes) rau txhua hom nqi siv. Piv txwv li, koj muaj ib lub hnab rau mov noj, ib lub rau nqi roj tsheb, ib lub rau kev lom zem, thiab lwm yam. Thaum koj siv tag lawm cov nyiaj hauv ib lub hnab ntawd, koj yuav tsum tsis txhob siv ntxiv rau qhov ntawd mus txog thaum lub hli tom ntej.
Raws li Jumpstart Coalition for Personal Financial Literacy, qhov tseem ceeb tshaj plaws yog nrhiav txoj kev uas yooj yim rau koj ua thiab uas koj yuav ua tau ntev. Yog txoj kev nyuaj heev los yog siv sij hawm ntau heev, koj yuav tsis ua ntev.
Siv Technology Los Pab Koj Npaj Nyiaj Siv
Nyob rau lub xyoo pua nees nkaum ib no, muaj ntau yam cuab yeej technology uas yuav pab tau koj npaj nyiaj siv. Koj tsis tas yuav sau txhua yam hauv phau ntawv lawm. Muaj ntau yam apps thiab programs uas yuav ua hauj lwm no rau koj tau yooj yim heev.
Muaj cov apps xws li Mint, YNAB (You Need A Budget), EveryDollar, thiab PocketGuard uas yuav pab koj taug qab koj cov nyiaj tau thiab nyiaj siv. Cov apps no txuas nrog koj tus account hauv tsev txhab nyiaj thiab taug qab koj cov kev siv nyiaj tsis siv neeg. Qee tus yuav qhia rau koj paub thaum koj siv nyiaj ntau dhau rau ib qho twg los yog thaum koj cov nqi loj yuav los txog.
Yog koj tsis xav siv cov apps ntawd, koj kuj siv tau Google Sheets los yog Microsoft Excel los tsim koj tus kheej spreadsheet. Qhov no pub dawb thiab koj tswj tau txhua yam. Koj kuj siv tau cov templates uas twb muaj lawm online kom koj tsis tas pib ntawm qhov pib.
Raws li American Institute of CPAs, cov neeg uas siv technology los pab lawv npaj nyiaj siv mas yeej ua tau zoo dua thiab ua tau ntev dua cov neeg uas tsis siv. Qhov no yog vim technology ua kom yooj yim thiab pab koj pom koj cov nyiaj txiag hauv ib qhov chaw xwb.
Tsim Ib Qho Nyiaj Txuag Rau Xwm Txheej Ceev
Ib qho tseem ceeb tshaj plaws ntawm kev npaj nyiaj siv yog tsim ib qho nyiaj txuag rau xwm txheej ceev. Lub neej muaj ntau yam uas tsis xav txog yuav tshwm sim. Koj yuav poob hauj lwm, koj tus tsheb yuav puas, los yog koj yuav mob thiab yuav tsum tau mus kho mob. Yog koj tsis muaj nyiaj txuag rau cov xwm txheej no, koj yuav raug kev nyuaj siab loj heev.
Cov kws paub txog nyiaj txiag qhia kom koj muaj nyiaj txuag rau peb mus rau rau lub hli ntawm koj cov nqi siv. Qhov no txhais tau tias yog koj siv ob txhiab daus las txhua hli, koj yuav tsum muaj rau txhiab mus rau kaum ob txhiab daus las nyob hauv koj tus account rau xwm txheej ceev. Qhov nyiaj no yuav tsum nyob hauv ib qho chaw uas yooj yim rau koj tau thiab tsis yog rau kev nqis peev los yog lwm yam.
Kuv paub tias rau ntau tus neeg, qhov no zoo li ntau heev. Yog koj tsis muaj nyiaj txuag tam sim no, tsis txhob poob siab. Pib me me. Sim txuag tsib los yog kaum daus las txhua lub hli. Tom qab ib xyoos, koj yuav muaj rau caum mus rau ib puas nees nkaum daus las. Nws yog qhov pib zoo lawm.
Raws li Federal Deposit Insurance Corporation, tsuas yog peb caug cuaj feem pua ntawm cov neeg Amelikas muaj nyiaj txuag txaus rau peb lub hli ntawm cov nqi siv. Qhov no qhia tau tias coob leej neeg tsis npaj rau xwm txheej ceev, thiab qhov no yog ib qho teeb meem loj. Yog koj muaj nyiaj txuag rau xwm txheej ceev, koj yuav muaj kev thaj yeeb nyab xeeb ntau dua.
Txo Koj Cov Nuj Nqis
Yog koj muaj nuj nqis ntau, nws nyuaj heev rau koj npaj nyiaj siv kom zoo. Cov nqi interest ntawm credit cards thiab lwm yam qiv nyiaj yuav ua rau koj cov nyiaj ploj mus sai heev. Yog li ntawd, ib feem tseem ceeb ntawm kev npaj nyiaj siv yog them koj cov nuj nqis kom tiav.
Muaj ob txoj kev loj uas cov neeg siv los them nuj nqis: debt snowball method thiab debt avalanche method. Debt snowball method qhia kom koj them cov nuj nqis me me ua ntej. Thaum koj them tiav ib qho, koj siv cov nyiaj ntawd los them lwm qho nuj nqis me tshaj plaws. Txoj kev no zoo vim nws ua rau koj muaj kev xyiv fab thaum koj pom cov nuj nqis ploj mus ib qho zuj zus.
Debt avalanche method qhia kom koj them cov nuj nqis uas muaj interest rate siab tshaj plaws ua ntej. Txoj kev no zoo dua rau kev txuag nyiaj vim koj them tsawg dua nyiaj interest. Tiamsis nws yuav siv sij hawm ntev dua kom pom cov nuj nqis ploj mus.
Raws li National Foundation for Credit Counseling, ob txoj kev no zoo, thiab qhov tseem ceeb tshaj plaws yog xaiv txoj kev uas haum rau koj. Yog koj xav tau kev txhawb siab, debt snowball method yuav zoo dua. Yog koj xav txuag nyiaj ntau tshaj plaws, debt avalanche method yuav zoo dua.
Saib Xyuas Thiab Hloov Koj Txoj Kev Npaj
Kev npaj nyiaj siv tsis yog ib yam uas koj ua ib zaug xwb ces ua tiav lawm. Nws yog ib yam uas koj yuav tsum ua txuas ntxiv mus. Koj yuav tsum saib xyuas koj txoj kev npaj txhua hli thiab hloov nws yog xav tau.
Txhua lub hli, koj yuav tsum zaum saib koj cov nyiaj tau thiab nyiaj siv. Koj siv nyiaj raws li koj txoj kev npaj los tsis tau? Yog tsis tau, vim li cas? Tej zaum koj tsis tau muab nyiaj txaus rau qee yam los yog koj siv nyiaj ntau dhau rau lwm yam. Hloov koj txoj kev npaj kom haum rau qhov koj pom.
Lub neej hloov mus tas li. Koj tej zaum yuav tau hauj lwm tshiab uas them nyiaj ntau dua los yog tsawg dua. Koj tsev neeg tej zaum yuav loj tuaj thaum muaj me nyuam yug los. Koj cov nqi tej zaum yuav hloov thaum koj tsiv mus nyob lwm qhov. Txhua qhov kev hloov no txhais tau tias koj yuav tsum hloov koj txoj kev npaj nyiaj siv thiab.
Kuv pom zoo kom koj muaj ib lub sij hawm ruaj khov txhua hli los saib xyuas koj cov nyiaj txiag. Tej zaum yog thawj hnub ntawm lub hli los yog hnub kawg ntawm lub hli. Siv ib teev los yog ob teev los saib koj cov nyiaj tau thiab nyiaj siv, thiab npaj rau lub hli tom ntej. Qhov no yuav pab kom koj nyob saum toj ntawm koj cov nyiaj txiag thiab tsis txhob muaj kev xav tsis thoob.
Koom Nrog Koj Tsev Neeg Hauv Kev Npaj Nyiaj Siv
Yog koj muaj tsev neeg, nws tseem ceeb heev uas yuav tsum koom lawv nrog hauv kev npaj nyiaj siv. Kev npaj nyiaj siv tsis yog ib tug neeg hauj lwm xwb. Txhua tus neeg hauv tsev yuav tsum paub txog cov nyiaj txiag thiab pab txiav txim siab.
Zaum nrog koj tus txij nkawm los yog cov menyuam loj thiab tham txog koj cov nyiaj txiag. Qhia rau lawv paub txog koj cov nyiaj tau thiab cov nqi siv. Tham txog koj cov hom phiaj nyiaj txiag thiab nug lawv txog lawv cov hom phiaj. Ua ke los tsim ib txoj kev npaj uas haum rau txhua tus neeg.
Qhia cov me nyuam txog nyiaj txiag thaum lawv tseem hluas. Qhov no yuav pab kom lawv paub tswj nyiaj tau zoo thaum lawv loj hlob tuaj. Koj yuav qhia lawv txog kev txuag nyiaj, kev siv nyiaj kom txawj ntse, thiab kev npaj rau yav tom ntej. Muaj ntau yam cov phau ntawv thiab cov games uas pab qhia me nyuam txog nyiaj txiag.
Thaum txhua tus neeg hauv tsev koom nrog kev npaj nyiaj siv, nws yooj yim dua kom ua tiav koj cov hom phiaj. Txhua tus neeg to taub vim li cas koj thiaj tsis yuav tej yam tshiab los yog vim li cas koj thiaj txuag nyiaj. Qhov no tsim kev sib koom tes thiab pab kom tsev neeg muaj zog dua.
Teem Cov Hom Phiaj Nyiaj Txiag
Kev npaj nyiaj siv tsis yog tsuas yog txog kev them nqi xwb. Nws tseem yog txog kev ua kom tau koj cov npau suav thiab cov hom phiaj. Thaum koj muaj cov hom phiaj meej meej, nws yooj yim dua kom ua raws li koj txoj kev npaj nyiaj siv.
Koj cov hom phiaj yuav yog luv luv los yog ntev. Cov hom phiaj luv luv yuav yog tej yam uas koj xav ua tau hauv ib xyoos los yog tsawg dua. Piv txwv li, txuag nyiaj rau ib lub caij so, yuav ib lub computer tshiab, los yog them tiav ib daim credit card. Cov hom phiaj ntev yuav yog tej yam uas yuav siv sij hawm ntau xyoo. Piv txwv li, yuav tsev, txuag nyiaj rau me nyuam mus kawm ntawv, los yog npaj rau koj hnub so hauj lwm.
Sau koj cov hom phiaj thiab muab lawv tso rau qhov chaw uas koj pom tau txhua hnub. Qhov no yuav pab kom koj nco ntsoov vim li cas koj thiaj ua tib zoo nrog koj cov nyiaj. Thaum koj xav yuav ib yam dab tsi uas koj tsis xav tau tiag tiag, saib koj cov hom phiaj thiab nug koj tus kheej seb qhov no puas tseem ceeb dua li koj cov npau suav.
Ua kev zoo siab thaum koj ua tiav ib qho hom phiaj. Qhov no yuav muab kev txhawb siab rau koj kom mus ntxiv. Tej zaum koj yuav siv me ntsis nyiaj los ua kev zoo siab, tiamsis tsis txhob siv ntau dhau. Qhov tseem ceeb yog lees paub koj cov kev vam meej thiab txuas ntxiv mus rau qhov hom phiaj tom ntej.
Nrhiav Kev Pab Yog Xav Tau
Qee zaum, kev npaj nyiaj siv yuav nyuaj heev thiab koj yuav xav tau kev pab. Tsis txhob txaj muag mus nrhiav kev pab. Muaj ntau yam kev pab uas muaj rau koj.
Koj yuav mus nrog ib tug kws paub txog nyiaj txiag (financial advisor los yog financial counselor). Cov neeg no raug kawm los pab lwm tus neeg tswj lawv cov nyiaj txiag. Lawv yuav pab koj tsim ib txoj kev npaj nyiaj siv, them nuj nqis, txuag nyiaj, thiab nqis peev rau yav tom ntej. Qee tus kws paub txog nyiaj txiag them nyiaj, tiamsis muaj ntau lub koom haum uas muab kev pab pub dawb.
Muaj ntau yam kev kawm thiab workshops txog kev tswj nyiaj txiag. Cov no feem ntau yog pub dawm los yog them nyiaj me me xwb. Koj yuav kawm tau ntau yam kev txawj tshiab thiab ntsib lwm tus neeg uas tab tom sim ua tib yam nkaus li koj. Qhov no yuav muab kev txhawb siab thiab kev pab rau koj.
Kuj muaj ntau phau ntawv, podcasts, thiab videos online txog kev npaj nyiaj siv thiab kev tswj nyiaj txiag. Cov no yog cov cuab yeej zoo uas yuav pab koj kawm ntau ntxiv thiab nrhiav cov tswv yim tshiab. Siv sij hawm los kawm txog nyiaj txiag vim qhov no yuav pab tau koj mus ib txhis.
Cov Lus Nug Uas Nquag Nug (FAQ)
Kuv yuav pib npaj nyiaj siv li cas yog kuv tsis tau ua dua?
Yog koj tsis tau npaj nyiaj siv dua, qhov zoo tshaj plaws yog pib yooj yim. Ua ntej, sau tag nrho cov nyiaj uas koj tau txais txhua hli. Qhov no suav nrog koj cov nyiaj hli, nyiaj los ntawm kev ua lag luam me me, los yog lwm yam nyiaj tau. Tom qab ntawd, sau tag nrho cov nqi uas koj siv txhua hli. Nws pab tau kom koj saib koj cov bank statements thiab credit card statements rau peb lub hli dhau los kom pom tias koj siv nyiaj li cas. Thaum koj paub koj cov nyiaj tau thiab nyiaj siv lawm, koj yuav pom seb koj muaj nyiaj seem los yog siv nyiaj ntau dhau. Yog koj siv nyiaj ntau dhau, nrhiav cov nqi uas koj txo tau. Pib nrog txoj kev yooj yim xws li txoj kev 50/30/20 uas kuv tau piav saum toj no. Qhov tseem ceeb tshaj plaws yog pib thiab tsis txhob cia qhov pib ua kom koj ntshai. Txawm koj ua yuam kev los tsis ua tau zoo tag, nws tseem zoo dua li tsis ua ib yam dab tsi li. Koj yuav kawm tau ntau yam thaum koj mus thiab koj txoj kev npaj yuav zoo dua zuj zus.
Kuv yuav ua li cas yog kuv cov nyiaj tau tsis ruaj khov txhua hli?
Yog koj ua hauj lwm uas koj cov nyiaj tau hloov txhua hli, xws li kev ua hauj lwm uas them raws li teev (hourly) los yog kev ua lag luam uas cov nyiaj tau hloov, kev npaj nyiaj siv yuav nyuaj me ntsis tiamsis tseem ua tau. Txoj kev zoo tshaj plaws yog siv tus lej tsawg tshaj plaws uas koj tau txais hauv peb mus rau rau lub hli dhau los. Npaj koj cov nqi siv raws li tus lej ntawd. Yog koj tau nyiaj ntau dua rau lub hli twg, siv cov nyiaj ntawd los txuag, them nuj nqis ntxiv, los yog muab tso rau koj qhov nyiaj txuag rau xwm txheej ceev. Txoj kev no yuav pab kom koj tsis txhob siv nyiaj ntau dhau rau lub hli uas koj tau nyiaj tsawg. Koj kuj yuav sim ua kom koj cov nqi tseem ceeb tsawg li tsawg tau kom yog koj muaj lub hli uas tau nyiaj tsawg, koj tseem them tau tag nrho cov nqi tseem ceeb. Ntau tus neeg uas muaj nyiaj tau hloov kuj khaws ib qho nyiaj buffer uas yog nyiaj ntxiv uas nyob hauv lawv tus account los pab thaum muaj lub hli uas tau nyiaj tsawg.
Yuav ua li cas yog kuv siv nyiaj ntau tshaj qhov kuv npaj tseg?
Tsis txhob txhawj yog koj siv nyiaj ntau tshaj qhov koj npaj tseg. Qhov no tshwm sim rau txhua tus neeg, tshwj xeeb tshaj yog thaum koj pib npaj nyiaj siv. Qhov tseem ceeb yog nrhiav seb vim li cas. Tej zaum koj tsis tau muab nyiaj txaus rau qee yam nqi. Piv txwv li, tej zaum koj muab tsuas yog peb puas daus las rau mov noj tiamsis qhov tseeb koj siv plaub puas daus las. Hloov koj txoj kev npaj rau lub hli tom ntej kom muaj nyiaj ntau dua rau qhov ntawd. Los yog tej zaum koj tau yuav ib yam dab tsi uas koj tsis xav tau tiag tiag. Siv qhov no los kawm txog koj tus kheej thiab koj cov cwj pwm siv nyiaj. Nug koj tus kheej vim li cas koj thiaj yuav qhov ntawd thiab nrhiav txoj hauv kev kom tsis txhob ua li ntawd dua. Qhov tseem ceeb tshaj plaws yog tsis txhob tso tseg. Txawm koj ua tsis tau zoo rau lub hli no, koj yuav ua tau zoo dua rau lub hli tom ntej. Kev npaj nyiaj siv yog ib qho kev kawm thiab nws yuav siv sij hawm.
Kuv puas yuav tsum them tag nrho kuv cov nuj nqis ua ntej pib txuag nyiaj?
Qhov no yog ib lo lus nug zoo thiab tsis muaj ib qho lus teb raug rau txhua tus neeg. Feem ntau, cov kws paub txog nyiaj txiag qhia kom koj ua ob yam ib zaug. Ua ntej, tsim ib qho nyiaj txuag me me rau xwm txheej ceev txog ib txhiab mus rau ob txhiab daus las. Qhov no yog kom yog muaj ib yam dab tsi tshwm sim, koj tsis tas yuav qiv nyiaj ntxiv los yog siv credit card. Tom qab koj muaj qhov nyiaj txuag me me ntawd, tsom mus them koj cov nuj nqis, tshwj xeeb tshaj yog cov uas muaj interest rate siab xws li credit cards. Thaum koj ua li ntawd, tseem sim txuag me ntsis txhua hli yog tau, txawm tsuas yog kaum los yog nees nkaum daus las xwb. Thaum koj them tiav koj cov nuj nqis uas muaj interest rate siab lawm, koj yuav muab cov nyiaj ntawd los txuag ntau dua thiab tsim koj qhov nyiaj txuag rau xwm txheej ceev kom puv peb mus rau rau lub hli ntawm cov nqi siv. Txoj kev no pab kom koj muaj kev tiv thaiv thiab tseem them koj cov nuj nqis ib zaug.
Kuv yuav qhia cov me nyuam txog nyiaj txiag li cas?
Qhia cov me nyuam txog nyiaj txiag yog ib qho khoom plig zoo tshaj plaws uas koj yuav muab tau rau lawv. Pib thaum lawv tseem hluas. Rau cov me nyuam me, qhia lawv txog nyiaj npib thiab nyiaj ntawv thiab lawv cov nqi. Cia lawv pab koj them nyiaj thaum koj mus yuav khoom. Qhia lawv tias yog lawv xav tau ib yam dab tsi, lawv yuav tsum txuag nyiaj rau nws. Rau cov me nyuam loj dua, koj yuav qhia lawv txog kev ua lag luam, kev khwv nyiaj, thiab kev txuag nyiaj rau tej yam loj. Cia lawv muaj lawv tus kheej nyiaj me me los tswj. Qhia lawv txog kev siv nyiaj txawj ntse thiab qhov txawv ntawm tej yam uas lawv xav tau thiab tej yam uas lawv xav xwb. Thaum lawv loj tuaj, qhia lawv txog credit cards, nuj nqis, thiab kev nqis peev. Qhov tseem ceeb tshaj plaws yog ua tus qauv zoo. Cov me nyuam kawm los ntawm kev saib lawv niam lawv txiv ua. Yog koj siv nyiaj txawj ntse thiab npaj nyiaj siv, koj cov me nyuam yuav kawm ua li ntawd thiab.
Kuv puas xav tau nyiaj coob heev thiaj pib npaj nyiaj siv?
Tsis yog, koj tsis xav tau nyiaj coob heev thiaj pib npaj nyiaj siv. Qhov tseeb mas, cov neeg uas muaj nyiaj tsawg yog cov neeg uas xav tau kev npaj nyiaj siv ntau tshaj plaws vim txhua nyiaj daus las tseem ceeb heev. Kev npaj nyiaj siv tsis yog txog qhov muaj nyiaj ntau npaum li cas. Nws yog txog kev paub seb koj cov nyiaj mus qhov twg thiab ua kom txhua nyiaj daus las ua hauj lwm rau koj. Txawm koj tsuas tau tsib puas daus las txhua hli los yog tsib txhiab daus las txhua hli, kev npaj nyiaj siv yuav pab tau koj. Qhov tseem ceeb yog nrhiav qhov sib npaug ntawm koj cov nyiaj tau thiab koj cov nqi siv, txuag me ntsis txhua hli yog tau, thiab npaj rau yav tom ntej. Pib qhov twg koj nyob tam sim no thiab ua hauj lwm los ntawm qhov ntawd. Txhua tus neeg pib qhov chaw txawv, thiab qhov ntawd tsis ua teeb meem. Qhov tseem ceeb yog koj pib.
Kuv yuav ua li cas yog kuv tus txij nkawm tsis xav koom nrog kev npaj nyiaj siv?
Qhov no yog ib qho teeb meem uas ntau khub niam txiv ntsib. Yog koj tus txij nkawm tsis xav koom nrog kev npaj nyiaj siv, sim tham nrog lawv kom nkag siab vim li cas. Tej zaum lawv ntshai tias nws yuav txwv lawv los yog lawv xav tias nws siv sij hawm ntau dhau. Qhia rau lawv paub tias kev npaj nyiaj siv tsis yog txog kev txwv. Nws yog txog kev muaj kev ywj pheej ntau dua vim koj paub tias koj muaj nyiaj txaus rau tej yam uas koj xav tau thiab xav tau. Qhia lawv txog koj cov hom phiaj thiab nug lawv txog lawv cov hom phiaj. Nrhiav cov hom phiaj uas koj ob leeg sib koom thiab siv cov ntawd los txhawb kom lawv koom nrog. Yog lawv tseem tsis xav koom nrog, koj tseem ua tau koj tus kheej kev npaj nyiaj siv. Tiamsis sim qhia rau lawv paub txog tej yam tseem ceeb thiab nug lawv cov tswv yim txog tej yam kev txiav txim loj. Dhau sij hawm, thaum lawv pom tias kev npaj nyiaj siv pab tau koj tsev neeg, lawv tej zaum yuav xav koom nrog ntau dua.
Ntev npaum li cas kuv thiaj yuav pom cov txiaj ntsig los ntawm kev npaj nyiaj siv?
Qhov no nyob ntawm koj qhov xwm txheej. Qee tus neeg pom cov txiaj ntsig sai heev. Piv txwv li, yog koj tau siv nyiaj ntau dhau thiab tsis paub seb koj cov nyiaj mus qhov twg, tsuas yog sau koj cov nyiaj siv yuav pab kom koj pom qhov teeb meem thiab kho nws sai. Koj yuav pom tias koj muaj nyiaj ntau dua hauv koj tus account thaum kawg ntawm lub hli. Rau lwm tus neeg, tej zaum yuav siv ob peb lub hli kom pom cov txiaj ntsig loj. Qhov tseem ceeb yog ua siab ntev thiab ua tsis tu ncua. Kev npaj nyiaj siv zoo li kev noj zaub mov noj qab haus huv los yog kev ua si. Koj yuav tsis pom cov txiaj ntsig tam sim ntawd, tiamsis yog koj ua tsis tu ncua, dhau ob peb lub hli los yog ob peb xyoos, koj yuav pom qhov txawv loj heev. Koj yuav muaj nyiaj txuag ntau dua, nuj nqis tsawg dua, thiab kev ntxhov siab txog nyiaj txiag tsawg dua. Cov txiaj ntsig no tsim nyog rau txhua qhov kev siv zog.
Xaus Lus: Txoj Hauv Kev Mus Rau Kev Nyab Xeeb Nyiaj Txiag Pib Ntawm No
Kev npaj nyiaj siv tus kheej rau txhua hli tsis yog ib yam dab tsi uas nyuaj npaum li ntau tus neeg xav. Nws tsuas yog xav tau kev mob siab rau, kev ua tsis tu ncua, thiab kev txaus siab kawm txog koj tus kheej thiab koj cov cwj pwm siv nyiaj. Thaum kuv rov xav txog kuv txoj kev taug kev nyiaj txiag, kuv paub tias yog kuv tsis tau pib npaj nyiaj siv, kuv yuav tseem nyob hauv qhov xwm txheej nyuaj uas kuv nyob thaum kuv pib ua hauj lwm thawj zaug.
Qhov zoo tshaj plaws txog kev npaj nyiaj siv yog tias nws muab kev tswj rov qab rau koj. Koj tsis yog neeg uas nyiaj tswj lawm. Koj yog neeg uas qhia rau koj cov nyiaj seb yuav mus qhov twg. Qhov no muab kev thaj yeeb nyab xeeb, kev ywj pheej, thiab kev muaj peev xwm ua tau koj cov npau suav.
Nco ntsoov tias txhua tus neeg pib qhov chaw txawv. Tsis txhob muab koj tus kheej piv rau lwm tus neeg. Koj txoj kev taug yog koj tus kheej. Qhov tseem ceeb tshaj plaws yog koj pib tam sim no, txawm koj nyob qhov twg los xij. Txhua kauj ruam me me uas koj ua niaj hnub no yuav coj koj mus ze zog rau koj cov hom phiaj nyiaj txiag tag kis.
Pib nrog cov kauj ruam yooj yim: sau koj cov nyiaj tau thiab koj cov nqi siv. Thaum koj paub qhov ntawd lawm, xaiv ib txoj kev npaj nyiaj siv uas haum rau koj, tej zaum yog txoj kev 50/30/20 uas yooj yim. Tsim ib qho nyiaj txuag rau xwm txheej ceev, txawm tsuas yog pib nrog ib puas daus las los xij. Teem cov hom phiaj meej meej rau koj tus kheej thiab koj tsev neeg. Thiab qhov tseem ceeb tshaj plaws, saib xyuas koj txoj kev npaj txhua hli thiab hloov nws raws li xav tau.
Yog koj ntsib teeb meem los yog xav tsis thoob, nco ntsoov tias qhov ntawd yog ib feem ntawm txoj kev kawm. Txhua tus neeg ua yuam kev. Qhov tseem ceeb yog kawm los ntawm cov yuam kev ntawd thiab ua kom zoo dua. Tsis txhob txaj muag mus nrhiav kev pab yog koj xav tau. Muaj ntau tus neeg thiab cov koom haum uas npaj siab pab koj.
Lub neej uas muaj kev npaj nyiaj siv zoo yog lub neej uas muaj kev ntxhov siab tsawg dua, muaj kev ywj pheej ntau dua, thiab muaj lub hom phiaj meej dua. Nws yog lub neej uas koj tswj tau koj txoj hmoo es tsis yog cia tej xwm txheej los tswj koj. Nws yog lub neej uas koj yuav khoom raws li koj cov nqi zog thiab koj cov hom phiaj, tsis yog raws li kev xav tam sim ntawd.
Yog li ntawd, kuv thov kom koj pib hnub no. Tsis txhob tos mus txog thaum koj muaj nyiaj ntau dua los yog mus txog thaum lub sij hawm zoo dua. Lub sij hawm zoo tshaj plaws los pib yog tam sim no. Coj cov tswv yim uas kuv tau qhia hauv tsab xov xwm no thiab siv lawv rau koj lub neej. Hloov lawv kom haum rau koj qhov xwm txheej tshwj xeeb. Thiab nco ntsoov tias txhua txoj kev taug ntev pib nrog ib kauj ruam.
Koj txoj kev taug mus rau kev nyab xeeb nyiaj txiag pib tam sim no. Koj muaj tag nrho cov cuab yeej thiab cov kev paub uas koj xav tau. Tam sim no nws yog sij hawm los ua. Kuv ntseeg rau koj thiab kuv paub tias koj ua tau. Koj lub neej yav tom ntej uas muaj kev nyab xeeb nyiaj txiag tos koj nyob. Mus thiab ua kom nws tshwm sim.
Nco ntsoov: Kev npaj nyiaj siv tsis yog txog kev txwv koj tus kheej los ntawm kev ua tej yam uas koj nyiam. Nws yog txog kev xaiv ua ntej tej yam uas tseem ceeb tshaj plaws rau koj thiab siv koj cov nyiaj kom txawj ntse kom koj muaj peev xwm ua tau txhua yam uas koj xav ua. Nws yog txog kev tsim lub neej uas koj xav tau thiab tsim nyog tau. Pib hnub no, thiab saib koj lub neej hloov mus ua zoo dua zuj zus.